Bir nesnenin bir yerden başka bir yere belirli bir doğrultu ve yönde (sağ, sol, yukarı, aşağı) yaptığı kayma hareketi ötelemedir. Öteleme hareketi sonunda nesnenin geldiği yer, görüntüsüdür.
Ötelemede şeklin duruşu, biçimi ve boyutları aynı kalır.
Örneğin şeklimiz 3 birim yukarı, 4 birim sağa kaydırılacak ama yönü değişmeyecek sadece yer değiştirmiş olacak.
Süsleme nedir?
Bir düzlemin boşluk kalmadan ve şekiller üst üste gelmeden örüntü oluşturacak şekilde döşenmesidir.
Süsleme yapılırken düzgün olan ya da düzgün olmayan çokgenler kullanılabilir. Çokgenler arasında boşluk kalmamalıdır. Üçgenle, kareyle, dikdörtgenle, düzgün altıgenle, düzgün sekizgenle süsleme yapılabilir. Ama beşgenle yapılamaz çünkü arada boşluklar kalır. Şekiller öteleme hareketi ile döşenirse ötelemeli süsleme yapılmış olunur.
Örneğin okuldaki fayansların dizilişi, halı desenleri.
Süsleme yapılabilmesi için, her bir köşede oluşan açıların ölçülerinin toplamı 360 derece olmalıdır.
Süslemenin Kodu Nasıl Bulunur?
Bir süslemede, her köşedeki düzgün çokgensel bölgelerin kenar sayıları süslemenin kodunu verir. Burada verilen süslemeli şeklin ortadaki köşelerinden birini belirleriz ve bu köşe etrafında oluşan şekillerin kenar sayısı ve kaç tane olduğuna göre kod yazarız.Karelerden oluşan bir süslemede kod 4,4,4,4 (burada köşe etrafında 4 kenarlı 4 tane kare var)
Eşkenar üçgenlerden oluşan bir süslemede kod
3,3,3,3,3,3 (burada köşe etrafında 3 kenarlı 6 tane üçgen var)
Düzgün altıgenlerden oluşan bir süslemede kod
6,6,6 (burada köşe etrafında 6 kenarlı 3 tane altıgen var)
Örüntü nedir?
Belirli bir kurala göre ardarda gelen eş veya benzer şekillerin oluşturduğu topluluğa örüntü denir.Farklı şekillerin biraraya gelerek oluşturdukları yeni şekildir.Örneğin, kağıttan birbirine eş bir sürü üçgen şeklini kestiniz.
Bunlarla bulmaca gibi balık, kuş,ev,halı,kare,dikdörtgen gibi farklı desenlerde yeni şekiller meydana getirebilirsiniz.İşte bu oluşturduğunuz yeni şekillere örüntü adı verilir.Yanlız buradaki kestiğiniz üçgenlerin birbirine eş ve benzer olması gerekir.Yoksa yamuk yuluk üçgenlerle rastgele örüntü oluşturamazsınız.
ÖTELEME VE SÜSLEME TEST SORULARI
1. Bir nesnenin bir yerden başka bir yere belirli bir doğrultu ve yönde yaptığı kayma hareketine ne denir? A)süsleme B)öteleme C)örüntü D)yansıma
2. Öteleme simetrisi ile doğru simetrisi arasındaki fark nedir?
A)Ö. Simetrisinde şeklin boyutu değişir. D. Simetrisinde değişmez. B)Ö. Simetrisinde şeklin yönü ters döner. D. Simetrisinde yönü aynı kalır. C)Ö. Simetrisinde şeklin yönü değişmez. D. Simetrisinde şeklin yönü değişir. D)Ö. Simetrisinde 2 br sağa,2 br sola hareket ettirildiğinde D. Simetrinde oluşur.
3. Aşağıdakilerden hangisi öteleme hareketine örnek olarak verilemez?
A)göndere çekilen bayrak B)sürgülü kapı C)asansör D)dönme dolap
4. Bir yamuk bulunduğu yerden 3 br aşağıya hareket ettirildiğinde, ilk yamuk ile son yamuk arasında kaç br boşluk kalır?
A)1 br B)2 br C)3 br D)6 br 5. Bir düzlemin boşluk kalmadan ve şekiller üst üste gelmeden örüntü oluşturacak şekilde döşenmesine ne denir?
A)öteleme B)süsleme C)örüntü D)fraktal
6. Aşağıdakilerden hangisi ötelemeli süslemeye örnek deyildir?
A)bal petekleri B)kare şeklindeki kaldırım taşları C)iç içe geçmiş z harfleri D)saatteki sayılar
7. Aşağıdaki harflerden hangisinde doğru simetrisi kendisini vermez?
A)H B)T C)L D)O
8. Aşağıdaki şekillerden hangisiyle süsleme yapılamaz?
9. 6 Tane eşkenar üçgen bir araya gelerek altıgen oluşturuyor.Süslemenin kodu kaçtır?
A)6,6,6,6,6,6 B)3,3,3,3,3,3 C)6,6,6 D)3,3,3
10. 7 Tane birbirine bal peteği gibi yapışmış düzgün altıgenler vardır.Süslemenin kodu kaçtır?
A)6,6,6 B)6,6,6,6 C)6,6,6,6,6,6,6 D)7,7,7,7,7,7,7
11. Satranç tahtasındaki süslemenin kodu kaçtır?
A)2,2,2,2 B)3,3,3,3 C)4,4,4,4 D)8,8,8,8
12. Ocak (4),Şubat (5),Mart (4),Nisan (5),Mayıs(5)….Verilen sözcükler ve sayılar arasında bir örüntü vardır.Buna göre Temmuz sözcüğüne karşılık gelen sayı kaçtır?
A)4 B)5 C)6 D)7
13. 1, 3, 7, 15, 31, ? Verilen örüntüde ? yerine hangi sayı gelecek?
A)95 B)63 C)44 D)32
14. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)Birim cisim yarısı kadar büyültülürse,bu cisim ötelenmiş olur. B)Cisim 360 derece döndürülürse ötelenmiş olur. C) Bir cisim 5 br yukarı hareket ettirilirse ötelenmemiş olur. D) Bir şeklin boyutu ile ötelendikten sonraki boyutu aynıdır.
15. Bir üçgene aşağıdaki hangi hareketleri sırasıyla yaptırırsak kendisiyle çakışır?
A)3 br aşağı, 3 br yukarı öteleme hareketi B)2 br sağa, 2 br sola öteleme hareketi C)3 br aşağı, 3 br sağa öteleme hareketi D)6 br sağa, 2 br yukarı süsleme hareketi
